نور الدین عبدالرحمن بن نظام الدین احمد بن محمد جامی ملقب به ابو البرکات ومتخلص به جامی از مشهورترین شعرای ادب پارسی دری قرن نهم هجری قمری است. وی در سال817 ه. ق در خرجرد جام به دنیا آمد و در نوجوانی در هرات و سمرقند به فراگیری علوم مختلف پرداخت. جامی در جوانی سرودن شعر را آغاز کرد و به مناسبت مولد خویش و ارادت به شیخ الاسلام احمد جام، تخلص جامی را اختیار نمود. جامی علاوه بر شعر و شاعری در منطق، فلسفه، حکمت اشراق، ریاضی، طبیعیات و صرف و نحو نیز آگاهی داشت و چندی در طریق تصوف به سیر و سلوک پرداخت. وی سپس در هرات به خدمت سعد الدین کاشغری از مشایخ بزرگ تصوف و خواجه ناصرالدین عبدا... احرار درآمد و براثر مطالعه و تحقیق در عرفان و تصوف از بزرگان متصوفه آن زمان گشت. عبدالرحمن جامی بخشی از زمان شاهرخ و قسمت اعظم سلطنت سلطان حسین بایقرا را درک کرد وبا امیر علیشیر نوائی معاصر بود. وی پس از اقامت در هرات جز چندسفر کوتاه به مکه ،بغداد، دمشق و تبریز تمام عمر در همین شهر سکونت گزید و به سیر وسلوک پرداخت. جامی در طول زندگی خود مورد احترام سلاطین و بزرگان معاصر خود بود و سلطان حسین بایقرا که پادشاهی اهل ذوق ادبی بود و وزیر دانشمندش امیر علیشیر نوائی او راگرامی می‌داشتند ، بطوریکه امیر علیشیر پس از مرگ جامی کتاب (خمسه المتحیرین) را به‌یاد گار او برشته تحریر درآورد. سلطان محمد فاتح پادشاه عثمانی نیز به این شاعر احترام می گذاشت و حتی از او دعوت کرد به قسطنطنیه سفر کند که جامی این دعوت را نپذیرفت. عبدالرحمن جامی در فنون مختلف و علوم دینی و تاریخ و ادب از اساتید زمان خود بود و در شعر به سعدی و حافظ توجه داشت و از سبک نظامی پیروی می کرد. آثار ادبی جای این شاعر را در ردیف انوری، سعدی ،حافظ، خیام، فردوسی و مولانا قرار داده است و وی را می توان از آخرین شعرای صوفی ادب دری دانست که به سبک کلاسیک شعرمی سرود است. این عارف بزرگ در سال 898 ه.ق در هرات در گذشت و طی تشییع جنازه ای باشکوه که سلطان حسین بایقرا شخصا در آن شرکت کرد به خاک سپرده شد.
آثار : آثار جامی بالغ بر یکصد کتاب است ، مهم‌ترین این تألیفات عبارتند از:
1- دیوان اشعار (شامل سه بخش: فاتح الشباب ، واسطه‌العقد، خاتمه الحیات)
2- هفت اورنگ ( به تقلید از خمسه نظامی شامل هفت بخش: سلسله الذهب، سلامان وابسال، تحفه الاحرار، سیحه الاحرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، خرداد نامه‌اسکندری)
3- نفحات الانس
4- بهارستان
5- لوایح
6- اشعه اللمعات
7- تاریخ صوفیان و مذهب آنها
8- نقدالنصوص فی شرح نقش الفصوص ابن عربی
9- مناسک حج منظوم
10- مناقب جلال الدین رومی
11- منشأت.
برگرفته شده از صبح امید بازتاب اندیشه هاى اسلام
|
